4822 SAYILI KANUNLA DEĞİŞİK
4077 SAYILI
TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam, Tanımlar Amaç
Madde 1- Bu Kanunun amacı,
kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve
güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu,
aydınlatıcı, eğitici, zararlarını tazmin edici, çevresel
tehlikelerden korunmasını sağlayıcı önlemleri almak ve
tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini
özendirmek ve bu konudaki politikaların oluşturulmasında
gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları
düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Kanun, birinci
maddede belirtilen amaçlarla mal ve hizmet piyasalarında
tüketicinin taraflardan birini oluşturduğu her türlü
tüketici işlemini kapsar.
Tanımlar
Madde 3 - Bu Kanunun
uygulamasında;
a) Bakanlık: Sanayi ve
Ticaret Bakanlığını,
b) Bakan: Sanayi ve Ticaret
Bakanını,
c) Mal: Alış-verişe konu
olan taşınır eşyayı, konut ve tatil amaçlı taşınmaz
malları ve elektronik ortamda kullanılmak üzere
hazırlanan yazılım, ses, görüntü ve benzeri gayri maddi
malları,
d) Hizmet: Bir ücret veya
menfaat karşılığında yapılan mal sağlama dışındaki her
türlü faaliyeti,
e) Tüketici: Bir mal veya
hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinen,
kullanan veya yararlanan gerçek ya da tüzel kişiyi,
f) Satıcı: Kamu tüzel
kişileri de dahil olmak üzere ticari veya mesleki
faaliyetleri kapsamında tüketiciye mal sunan gerçek veya
tüzel kişileri,
g) Sağlayıcı: Kamu tüzel
kişileri de dahil olmak üzere ticari veya mesleki
faaliyetleri kapsamında tüketiciye hizmet sunan gerçek
veya tüzel kişileri,
h) Tüketici işlemi: Mal
veya hizmet piyasalarında tüketici ile satıcı-sağlayıcı
arasında yapılan her türlü hukuki işlemi,
ı) İmalatçı-Üretici: Kamu
tüzel kişileri de dahil olmak üzere tüketiciye sunulmuş
olan mal veya hizmetleri ya da bu mal veya hizmetlerin
hammaddelerini yahut ara mallarını üretenler ile mal
üzerine kendi ayırt edici işaretini, ticari markasını
veya unvanını koyarak satışa sunanları,
j) İthalatçı: Kamu tüzel
kişileri de dahil olmak üzere tüketiciye sunulmuş olan
mal veya hizmetleri ya da bu mal veya hizmetlerin
hammaddelerini yahut ara mallarını yurt dışından
getirerek satışa sunan gerçek veya tüzel kişiyi,
k) Kredi veren: Mevzuatları
gereği tüketicilere nakit kredi vermeye yetkili olan
banka, özel finans kuruluşu ve finansman şirketlerini,
l) Reklam veren: Ürettiği
ya da pazarladığı malın/hizmetin tanıtımını yaptırmak,
satışını artırmak veya imajını yaratıp güçlendirmek
amacıyla hazırlattığı, içinde firmasının ya da
mal/hizmet markasının yer aldığı reklamları yayınlatan,
dağıtan ya da başka yollarla sergileyen gerçek ya da
tüzel kişiyi,
m) Reklamcı: Ticari reklam
ve ilânları reklam verenin duyduğu ihtiyaç doğrultusunda
hazırlayan ve reklam veren adına yayınlanmasına aracılık
eden ticari iletişim uzmanı gerçek ya da tüzel kişiyi,
n) Mecra kuruluşu: Ticari
reklam veya ilânı hedef kitleye ulaştıran iletişim
kanallarının ya da her türlü aracın sahibi, işleticisi
veya kiralayıcısı olan gerçek veya tüzel kişiyi,
o) Teknik düzenleme: Bir
ürünün ve hizmetin, ilgili idari hükümler de dahil olmak
üzere, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri,
bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama,
işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirilmesi
işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten
ilgili Bakanlık tarafından Resmi Gazetede yayımlanarak
mecburi uygulamaya konulan standartlar dahil olmak üzere
uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemeyi,
p) Tüketici örgütleri:
Tüketicinin korunması amacıyla kurulan dernek, vakıf
veya bunların üst kuruluşlarını, İfade eder.
İKİNCİ KISIM
Tüketicinin Korunması ve
Aydınlatılması
Ayıplı mal
Madde 4- Ambalajında,
etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya da reklam
ve ilânlarında yer alan veya satıcı tarafından
bildirilen veya standardında veya teknik düzenlemesinde
tespit edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine
aykırı olan ya da tahsis veya kullanım amacı bakımından
değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları
azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya
ekonomik eksiklikler içeren mallar, ayıplı mal olarak
kabul edilir.
Tüketici, malın teslimi
tarihinden itibaren otuz gün içerisinde ayıbı satıcıya
bildirmekle yükümlüdür. Tüketici bu durumda, bedel
iadesini de içeren sözleşmeden dönme, malın ayıpsız
misliyle değiştirilmesi veya ayıp oranında bedel
indirimi ya da ücretsiz onarım isteme haklarına
sahiptir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi
yerine getirmekle yükümlüdür. Tüketici bu seçimlik
haklarından biri ile birlikte ayıplı malın neden olduğu
ölüm ve/veya yaralanmaya yol açan ve/veya kullanımdaki
diğer mallarda zarara neden olan hallerde
imalatçı-üreticiden tazminat isteme hakkına da sahiptir.
İmalatçı-üretici, satıcı,
bayi, acente, ithalatçı ve 10 uncu maddenin beşinci
fıkrasına göre kredi veren ayıplı maldan ve tüketicinin
bu maddede yer alan seçimlik haklarından dolayı
müteselsilen sorumludur. Ayıplı malın neden olduğu
zarardan dolayı birden fazla kimse sorumlu olduğu
takdirde bunlar müteselsilen sorumludurlar. Satılan
malın ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu
ortadan kaldırmaz.
Bu madde ile ayıba karşı
sorumlu tutulanlar, ayıba karşı daha uzun bir süre ile
sorumluluk üstlenmemişlerse, ayıplı maldan sorumluluk,
ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile malın tüketiciye
teslimi tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına
tabidir. Bu süre konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallarda
beş yıldır. Ayıplı malın neden olduğu her türlü
zararlardan dolayı yapılacak talepler ise üç yıllık
zamanaşımına tabidir. Bu talepler zarara sebep olan
malın piyasaya sürüldüğü günden başlayarak on yıl sonra
ortadan kalkar. Ancak, satılan malın ayıbı, tüketiciden
satıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmişse
zamanaşımı süresinden yararlanılamaz.
Ayıplı malın neden olduğu
zararlardan sorumluluğa ilişkin hükümler dışında, ayıplı
olduğu bilinerek satın alınan mallar hakkında yukarıdaki
hükümler uygulanmaz.
Satışa sunulacak ayıplı mal
üzerine ya da ambalajına, imalatçı veya satıcı
tarafından tüketicinin kolaylıkla okuyabileceği şekilde
"özürlüdür" ibaresini içeren bir etiket konulması
zorunludur. Yalnızca ayıplı mal satılan veya bir kat ya
da reyon gibi bir bölümü sürekli olarak ayıplı mal
satışına, tüketicinin bilebileceği şekilde tahsis
edilmiş yerlerde bu etiketin konulma zorunluluğu yoktur.
Malın ayıplı olduğu hususu, tüketiciye verilen fatura,
fiş veya satış belgesi üzerinde gösterilir.
Güvenli olmayan mallar,
piyasaya özürlüdür etiketiyle dahi arz edilemez . Bu
ürünlere, 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın
Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümleri
uygulanır.
Bu hükümler, mal satışına
ilişkin her türlü tüketici işleminde de uygulanır.
Ayıplı hizmet
Madde 4/A- Sağlayıcı
tarafından bildirilen reklam ve ilânlarında veya
standardında veya teknik kuralında tespit edilen nitelik
veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan ya da
yararlanma amacı bakımından değerini veya tüketicinin
ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran
maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren
hizmetler, ayıplı hizmet olarak kabul edilir.
Tüketici, hizmetin ifa
edildiği tarihten itibaren otuz gün içerisinde bu ayıbı
sağlayıcıya bildirmekle yükümlüdür. Tüketici bu durumda,
sözleşmeden dönme, hizmetin yeniden görülmesi veya ayıp
oranında bedel indirimi haklarına sahiptir. Tüketicinin
sözleşmeyi sona erdirmesi, durumun gereği olarak haklı
görülemiyorsa, bedelden indirim ile yetinilir. Tüketici,
bu seçimlik haklarından biri ile birlikte 4 üncü maddede
belirtilen şartlar çerçevesinde tazminat da isteyebilir.
Sağlayıcı, tüketicinin seçtiği bu talebi yerine
getirmekle yükümlüdür.
Sağlayıcı, bayi, acente ve
10 uncu maddenin beşinci fıkrasına göre kredi veren,
ayıplı hizmetten ve ayıplı hizmetin neden olduğu her
türlü zarardan ve tüketicinin bu maddede yer alan
seçimlik haklarından dolayı müteselsilen sorumludur.
Sunulan hizmetin ayıplı olduğunun bilinmemesi bu
sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
Daha uzun bir süre için
garanti verilmemiş ise, ayıp daha sonra ortaya çıkmış
olsa bile ayıplı hizmetten dolayı yapılacak talepler
hizmetin ifasından itibaren iki yıllık zamanaşımına
tabidir. Ayıplı hizmetin neden olduğu her türlü
zararlardan dolayı yapılacak talepler ise üç yıllık
zamanaşımına tabidir. Ancak, sunulan hizmetin ayıbı,
tüketiciden sağlayıcının ağır kusuru veya hile ile
gizlenmişse zamanaşımı süresinden yararlanılamaz.
Ayıplı hizmetin neden
olduğu zararlardan sorumluluğa ilişkin hükümler dışında,
ayıplı olduğu bilinerek edinilen hizmetler hakkında
yukarıdaki hükümler uygulanmaz.
Bu hükümler, hizmet
sağlamaya ilişkin her türlü tüketici işleminde de
uygulanır.
Satıştan kaçınma
Madde 5- Üzerinde
"numunedir" veya "satılık değildir" ibaresi bulunmayan
bir malın; ticarî bir kuruluşun vitrininde, rafında veya
açıkça görülebilir herhangi bir yerinde teşhir edilmesi
halinde satıcı bu malların satışından kaçınamaz.
Hizmet sağlamada da haklı
bir sebep olmaksızın kaçınılamaz.
Aksine bir teamül, ticarî
örf veya adet yoksa, satıcı bir mal veya hizmetin
satışını o mal veya hizmetin kendisi tarafından
belirlenen miktar, sayı veya ebat gibi koşullara ya da
başka bir mal veya hizmetin satın alınmasına bağlı
kılamaz.
Diğer mal satışı ve hizmet
sağlama sözleşmelerinde de bu hüküm uygulanır.
Sözleşmelerdeki haksız
şartlar
Madde 6- Satıcı veya
sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek taraflı
olarak sözleşmeye koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan
hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet kuralına aykırı
düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden
olan sözleşme koşulları haksız şarttır.
Taraflardan birini
tüketicinin oluşturduğu her türlü sözleşmede yer alan
haksız şartlar tüketici için bağlayıcı değildir.
Eğer bir sözleşme şartı
önceden hazırlanmışsa ve özellikle standart sözleşmede
yer alması nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse,
o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği
kabul edilir.
Sözleşmenin bütün olarak
değerlendirilmesinden, standart sözleşme olduğu sonucuna
varılırsa, bu sözleşmedeki bir şartın belirli
unsurlarının veya münferit bir hükmünün müzakere edilmiş
olması, sözleşmenin kalan kısmına bu maddenin
uygulanmasını engellemez.
Bir satıcı veya sağlayıcı,
bir standart şartın münferiden tartışıldığını ileri
sürüyorsa, bunu ispat yükü ona aittir.
6/A, 6/B, 6/C, 7, 9, 9/A,
10, 10/A ve 11/A maddelerinde yazılı olarak düzenlenmesi
öngörülen tüketici sözleşmeleri en az oniki punto ve
koyu siyah harflerle düzenlenir ve sözleşmede bulunması
gereken şartlardan bir veya birkaçının bulunmaması
durumunda eksiklik sözleşmenin geçerliliğini etkilemez.
Bu eksiklik satıcı veya sağlayıcı tarafından derhal
giderilir.
Bakanlık standart
sözleşmelerde yer alan haksız şartların tespit
edilmesine ve bunların sözleşme metninden
çıkartılmasının sağlanmasına ilişkin usul ve esasları
belirler.
Taksitle satış
Madde 6/A- Taksitle satış,
satım bedelinin en az iki taksitle ödendiği ve malın
veya hizmetin sözleşmenin düzenlendiği anda teslim veya
ifa edildiği satım türüdür.
Taksitle satış
sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması zorunludur.
Sözleşmede bulunması gereken asgari koşullar aşağıda
gösterilmiştir:
a) Tüketicinin ve satıcı
veya sağlayıcının isim, unvan, açık adresleri ve varsa
erişim bilgileri,
b) Malın veya hizmetin Türk
Lirası olarak vergiler dahil peşin satış fiyatı,
c) Vadeye göre faiz ile
birlikte ödenecek Türk Lirası olarak toplam satış
fiyatı,
d) Faiz miktarı, faizin
hesaplandığı yıllık oran ve sözleşmede belirlenen faiz
oranının yüzde otuz fazlasını geçmemek üzere gecikme
faizi oranı,
e) Peşinat tutarı,
f) Ödeme planı,
g) Borçlunun temerrüde
düşmesinin hukuki sonuçları.
Satıcı veya sağlayıcı, bu
bilgilerin sözleşmede yer almasını sağlamak ve taraflar
arasında akdedilen sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye
vermekle yükümlüdür. Sözleşmeden ayrı olarak kıymetli
evrak niteliğinde senet düzenlenecekse, bu senet, her
bir taksit ödemesi için ayrı ayrı olacak şekilde ve
sadece nama yazılı olarak düzenlenir. Aksi takdirde,
kambiyo senedi geçersizdir.
Taksitle satışlarda;
tüketici, borçlandığı toplam miktarı önceden ödeme
hakkına sahiptir. Tüketici aynı zamanda, bir taksit
miktarından az olmamak şartıyla bir veya birden fazla
taksit ödemesinde bulunabilir. Her iki durumda da
satıcı, ödenen miktara göre gerekli faiz indirimini
yapmakla yükümlüdür.
Satıcı veya sağlayıcı,
taksitlerden birinin veya birkaçının ödenmemesi halinde
kalan borcun tümünün ifasını talep etme hakkını saklı
tutmuşsa, bu hak; ancak satıcının veya sağlayıcının
bütün edimlerini ifa etmiş olması durumunda ve
tüketicinin birbirini izleyen en az iki taksidi ödemede
temerrüde düşmesi ve ödenmeyen taksit toplamının satış
bedelinin en az onda biri olması halinde kullanılabilir.
Ancak satıcının veya sağlayıcının bu hakkını
kullanabilmesi için en az bir hafta süre vererek
muacceliyet uyarısında bulunması gerekir.
Sözleşme şartları tüketici
aleyhine hiçbir şekilde değiştirilemez.
Devre tatil
Madde 6/B- Devre tatil
sözleşmeleri, en az üç yıl süre için yapılan ve bu süre
zarfında yıl içinde, belirli veya belirlenebilecek ve
bir haftadan az olmayacak bir dönem için bir veya daha
fazla sayıdaki taşınmazın kullanım hakkının devri ya da
devri taahhüdünü içeren ve bir nüshasının tüketiciye
verilmesi zorunlu, yazılı sözleşme ya da sözleşmeler
grubudur.
Devre tatil sözleşmelerine
ilişkin usul ve esasları Bakanlık belirler.
Paket tur
Madde 6/C- Paket tur
sözleşmeleri; ulaştırma, konaklama ve bunlara yardımcı
sayılmayan diğer turistik hizmetlerin en az ikisinin
birlikte, her şeyin dahil olduğu fiyatla satılan veya
satış taahhüdü yapılan ve hizmeti yirmidört saatten uzun
bir süreyi kapsayan veya gecelik konaklamayı içeren ve
bir nüshasının tüketiciye verilmesi zorunlu, önceden
düzenlenmiş yazılı sözleşmelerdir.
Paket tur sözleşmelerine
ilişkin usul ve esasları Bakanlık belirler.
Kampanyalı satış
Madde 7- Kampanyalı satış,
gazete, radyo, televizyon ilânı ve benzeri yollarla
tüketiciye duyurularak düzenlenen kampanyalara iştirakçi
kabul edilmesi ve malın veya hizmetin daha sonra teslim
veya ifa edilmesi suretiyle yapılan satımdır.
Kampanyalı satışlar
Bakanlığın izni ile yapılır. Bakanlık hangi tür
satışların izne tabi olacağını, ön ödeme, taksit
miktarı, teslim süresi, üretici firma garantisi,
yatırılacak teminat ile kampanyalı satışlarda uyulması
gereken usul ve esasları tespit eder.
İlan ve taahhüt edilen mal
veya hizmetin teslimatının veya ifasının hiç ya da
gereği gibi yapılmaması durumunda, satıcı, sağlayıcı,
bayi, acente, imalatçı-üretici, ithalatçı ve 10 uncu
maddenin beşinci fıkrasına göre kredi veren müteselsilen
sorumludur.
Tüketici kampanyadan
ayrılmaya karar verdikten sonra kampanyayı düzenleyen,
mal veya hizmetin tüketiciye teslim tarihini geçmemek
şartıyla tüketicinin o ana kadar ödediği tüm bedeli
ödemekle yükümlüdür.
Kampanyayı düzenleyen,
kampanyalı satışlarda düzenlenecek yazılı sözleşmede,
6/A maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen bilgilere ek
olarak "kampanya bitiş tarihi" ve "mal veya hizmetin
teslim veya yerine getirilme tarih ve şekli"ne ilişkin
bilgileri de içeren sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye
vermek zorundadır.
Sözleşmede aksi
kararlaştırılmadıkça, ön ödeme tutarı, mal veya hizmetin
satış bedelinin yüzde kırkından fazla olamaz.
Kampanyalı satışlarda malın
teslim ya da hizmetin ifa süresi on iki ayı aşamaz.
Konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallar için bu süre otuz
aydır.
Tüketicinin ödemeye ilişkin
tüm edimlerini yerine getirmesi durumunda, malın teslimi
ya da hizmetin ifası, ödemenin bitimini takiben en geç
bir ay içinde yapılmak zorundadır.
Kampanyalı taksitle
satışlarda 6/A maddesi hükümleri de uygulanır.
Kapıdan satış
Madde 8- Kapıdan satış;
işyeri, fuar, panayır gibi satış mekanları dışında
yapılan satımlardır.
Bakanlık, kapıdan satış
yapacaklarda aranılacak nitelikleri, bu Kanuna tabi olan
ve olmayan kapıdan satışları ve kapıdan satışlara
ilişkin uygulama usul ve esaslarını belirler.
Bu tür satışlarda;
tüketici, teslim aldığı tarihten itibaren yedi gün
içinde malı kabul etmekte veya hiçbir gerekçe
göstermeden ve hiçbir yükümlülük altına girmeden
reddetmekte serbesttir. Hizmetlerin satımında ise bu
süre, sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren başlar.
Bu süre dolmadan satıcı veya sağlayıcı, kapıdan satış
işlemine konu mal veya hizmet karşılığında tüketiciden
herhangi bir isim altında ödeme yapmasını veya borç
altına sokan herhangi bir belge vermesini isteyemez.
Satıcı, cayma bildirimi kendisine ulaştığı andan
itibaren yirmi gün içerisinde malı geri almakla
yükümlüdür.
Tüketici, malın mutat
kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve
bozulmalarından sorumlu değildir.
Taksitle yapılan kapıdan
satışlarda 6/A maddesi, kampanyalı kapıdan satışlarda 7
nci madde hükümleri ayrıca uygulanır.
Kapıdan satışlarda
satıcının ve sağlayıcının yükümlülüğü
Madde 9- Kapıdan satış
sözleşmelerinde, sözleşmede bulunması gereken diğer
unsurlara ilave olarak mal veya hizmetin nitelik ve
niceliğine ilişkin açıklayıcı bilgiler, cayma
bildiriminin yapılacağı açık adres ve en az on altı
punto ve koyu siyah harflerle yazılmış aşağıdaki ibare
yer almak zorundadır:
Tüketicinin hiçbir hukuki
ve cezai sorumluluk üstlenmeksizin ve hiçbir gerekçe
göstermeksizin teslim aldığı veya sözleşmenin
imzalandığı tarihten itibaren yedi gün içerisinde malı
veya hizmeti reddederek sözleşmeden cayma hakkının var
olduğunu ve cayma bildiriminin satıcı/sağlayıcıya
ulaşması tarihinden itibaren malı geri almayı taahhüt
ederiz.
Tüketici, sahip olduğu
haklarının da yazılı bulunduğu sözleşmeyi imzalar ve
kendi el yazısı ile tarihini yazar. Satıcı veya
sağlayıcı, bu bilgilerin sözleşmede yer almasını
sağlamak ve taraflar arasında akdedilen sözleşmenin bir
nüshasını tüketiciye vermekle yükümlüdür.
Bu madde hükümlerine göre
düzenlenmiş bir sözleşmenin ve malın tüketiciye teslim
edildiğini ispat satıcıya veya sağlayıcıya aittir. Aksi
takdirde, tüketici cayma hakkını kullanmak için yedi
günlük süre ile bağlı değildir.
Mesafeli sözleşmeler
Madde 9/A- Mesafeli
sözleşmeler; yazılı, görsel, telefon ve elektronik
ortamda veya diğer iletişim araçları kullanılarak ve
tüketicilerle karşı karşıya gelinmeksizin yapılan ve
malın veya hizmetin tüketiciye anında veya sonradan
teslimi veya ifası kararlaştırılan sözleşmelerdir.
Mesafeli satış
sözleşmesinin akdinden önce, ayrıntıları Bakanlıkça
çıkarılacak tebliğle belirlenecek bilgilerin tüketiciye
verilmesi zorunludur. Tüketici, bu bilgileri edindiğini
yazılı olarak teyit etmedikçe sözleşme akdedilemez.
Elektronik ortamda yapılan sözleşmelerde teyid işlemi,
yine elektronik ortamda yapılır.
Satıcı ve sağlayıcı,
tüketicinin siparişi kendisine ulaştığı andan itibaren
otuz gün içerisinde edimini yerine getirir. Bu süre,
tüketiciye daha önceden yazılı olarak bildirilmek
koşuluyla en fazla on gün uzatılabilir.
Satıcı veya sağlayıcı
elektronik ortamda tüketiciye teslim edilen gayri maddî
malların veya sunulan hizmetlerin teslimatının ayıpsız
olarak yapıldığını ispatla yükümlüdür.
Cayma hakkı süresince
sözleşmeye konu olan mal veya hizmet karşılığında
tüketiciden herhangi bir isim altında ödeme yapmasının
veya borç altına sokan herhangi bir belge vermesinin
istenemeyeceğine ilişkin hükümler dışında kapıdan
satışlara ilişkin hükümler mesafeli sözleşmelere de
uygulanır.
Satıcı veya sağlayıcı cayma
bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on gün
içinde almış olduğu bedeli, kıymetli evrakı ve
tüketiciyi bu hukukî işlemden dolayı borç altına sokan
her türlü belgeyi iade etmek ve yirmi gün içerisinde de
malı geri almakla yükümlüdür.
Tüketici kredisi
Madde 10- Tüketici kredisi,
tüketicilerin bir mal veya hizmet edinmek amacıyla kredi
verenden nakit olarak aldıkları kredidir. Tüketici
kredisi sözleşmesinin yazılı olarak yapılması ve bu
sözleşmenin bir nüshasının tüketiciye verilmesi
zorunludur. Taraflar arasında akdedilen sözleşmede
öngörülen kredi şartları, sözleşme süresi içerisinde
tüketici aleyhine değiştirilemez.
Sözleşmede;
a) Tüketici kredisi tutarı,
b) Faiz ve diğer unsurlarla
birlikte toplam borç tutarı,
c) Faizin hesaplandığı
yıllık oran,
d) Ödeme tarihleri,
anapara, faiz, fon ve diğer masrafların ayrı ayrı
belirtildiği ödeme planı,
e) İstenecek teminatlar,
f) Akdi faiz oranının yüzde
otuz fazlasını geçmemek üzere gecikme faizi oranı,
g) Borçlunun temerrüde
düşmesinin hukuki sonuçları,
h) Kredinin vadesinden önce
kapatılmasına ilişkin şartlar,
ı) Kredinin yabancı para
birimi cinsinden kullandırılması durumunda, geri ödemeye
ilişkin taksitlerin ve toplam kredi tutarının
hesaplanmasında, hangi tarihteki kurun dikkate
alınacağına ilişkin şartlar, yer alır.
Kredi veren, taksitlerden
birinin veya birkaçının ödenmemesi halinde kalan borcun
tümünün ifasını talep etme hakkını saklı tutmuşsa, bu
hak; ancak kredi verenin bütün edimlerini ifa etmiş
olması durumunda ve tüketicinin birbirini izleyen en az
iki taksidi ödemede temerrüde düşmesi halinde
kullanılabilir. Ancak kredi verenin bu hakkını
kullanabilmesi için en az bir hafta süre vererek
muacceliyet uyarısında bulunması gerekir. Tüketici
kredisinin teminatı olarak şahsi teminat verildiği
hallerde, kredi veren, asıl borçluya başvurmadan,
kefilden borcun ifasını isteyemez.
Tüketici, kredi verene
borçlandığı toplam miktarı önceden ödeyebileceği gibi
aynı zamanda vadesi gelmemiş bir ya da birden çok taksit
ödemesinde de bulunabilir. Her iki durumda da kredi
veren, ödenen miktara göre gerekli faiz ve komisyon
indirimini yapmakla yükümlüdür. Bakanlık ödenen miktara
göre gerekli faiz ve komisyon indiriminin ne oranda
yapılacağının usul ve esaslarını belirler.
Kredi verenin, tüketici
kredisini, belirli marka bir mal veya hizmet satın
alınması ya da belirli bir satıcı veya sağlayıcı ile
yapılacak satış sözleşmesi şartı ile vermesi durumunda
satılan malın veya hizmetin hiç ya da zamanında teslim
veya ifa edilmemesi halinde kredi veren tüketiciye karşı
satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu
olur.
Kredi verenin ödemeleri bir
kıymetli evraka bağlaması ya da krediyi kıymetli evrak
kabul etmek suretiyle teminat altına alması yasaktır. Bu
yasağa rağmen tüketiciden bir kıymetli evrak alınacak
olursa, tüketici bu kıymetli evrakı kredi verenden geri
istemek hakkına sahiptir. Ayrıca, kredi veren kıymetli
evrakın ciro edilmesi sebebiyle tüketicinin uğradığı
zararı tazmin etmekle yükümlüdür.
Kredi kartları
Madde 10/A- Kredi kartı ile
mal veya hizmet alımı sonucu nakdi krediye dönüşen veya
kredi kartı ile nakit çekim suretiyle kullanılan
krediler de 10 uncu madde hükümlerine tabidir. Ancak, bu
tür krediler hakkında 10 uncu maddenin ikinci fıkrasının
(a), (b), (h) ve (ı) bentleri ile dördüncü fıkra hükmü
uygulanmaz.
Kredi veren tarafından
tüketiciye gönderilen dönemsel hesap özetleri, 10 uncu
maddenin ikinci fıkrasının (d) bendinde öngörülen ödeme
planı hükmündedir. Dönemsel hesap özetinde yer alan
asgari ödeme tutarının vadesinde ödenmemesi halinde;
tüketici, 10 uncu maddenin (f) bendinde yer alan gecikme
faizi dışında herhangi bir isim altında yükümlülük
altına sokulamaz.
Kredi veren faiz artırımını
otuz gün önceden tüketiciye bildirmek zorundadır. Kredi
veren tarafından artırılan faiz oranı geriye dönük
olarak uygulanamaz. Tüketici bildirim tarihinden
itibaren en geç altmış gün içinde tüm borcu ödeyip kredi
kullanmaya son verdiği takdirde faiz artışından
etkilenmez.
Mal veya hizmetin kredi
kartı ile satın alındığı durumlarda, satıcı veya
sağlayıcı, tüketiciden komisyon veya benzeri bir isim
altında ilave ödemede bulunmasını isteyemez.
Süreli yayınlar
Madde 11- Süreli yayın
kuruluşlarınca düzenlenen ve her ne amaç ve şekilde
olursa olsun, bilet, kupon, iştirak numarası, oyun,
çekiliş ve benzeri yollarla süreli yayın dışında ikinci
bir ürün ve/veya hizmetin verilmesinin taahhüt edildiği
durumlarda; kitap, dergi, ansiklopedi, afiş, bayrak,
poster, sözlü veya görüntülü manyetik bant veya optik
disk gibi süreli yayıncılık amaçlarına aykırı olmayan
kültürel ürünler dışında hiçbir mal ya da hizmetin
taahhüdü ve dağıtımı yapılamaz. Bu amaçla kampanya
düzenlenmesi halinde, kampanya süresi altmış günü
geçemez. Kampanya konusu mal veya hizmet bedelinin bir
bölümünün tüketici tarafından karşılanması istenemez.
Süreli yayın kuruluşu,
kampanyaya ait reklam ve ilânlarında, kampanya konusu
mal veya hizmetin Türkiye genelinde teslim ve ifa
tarihlerine ilişkin programını ilân etmek ve kampanya
konusu mal veya hizmetin teslim ve ifasını, kampanyanın
bitiminden itibaren otuz gün içinde yerine getirmek
zorundadır.
Kampanya süresince, süreli
yayının satış fiyatı, ikinci ürün olarak verilmesi
taahhüt edilen mal veya hizmetin yol açtığı maliyet
artışı nedeniyle artırılamaz. Kampanya konusu mal veya
hizmet taahhüdü ve dağıtımı bölünerek yapılamayacağı
gibi, bu mal veya hizmetin ayrılmaz ya da tamamlayıcı
parçaları da ayrı bir kampanya konusu haline
getirilemez. Bu Kanunun uygulamasında, ikinci ürün
olarak verilmesi taahhüt edilen her bir mal veya hizmete
ilişkin işlemler bağımsız bir kampanya olarak kabul
edilir.
Süreli yayın kuruluşları
tarafından düzenlenmeyen, ancak süreli yayınla doğrudan
veya dolaylı irtibatlandırılan kampanyalar da bu
hükümlere tabidir.
Abonelik sözleşmeleri
Madde 11/A- Her türlü
abonelik sözleşmelerine taraf olan tüketiciler,
isteklerini satıcıya yazılı olarak bildirmek kaydıyla
aboneliklerine tek taraflı son verebilirler.
Satıcı tüketicinin
aboneliğe son verme isteğini, yazılı bildirimin
kendisine ulaştığı tarihten itibaren en geç yedi gün
içinde yerine getirmekle yükümlüdür.
Süreli yayın aboneliğine
son verme isteği ise; yazılı bildirimin satıcıya
ulaştığı tarihten itibaren günlük yayınlarda onbeş gün,
haftalık yayınlarda bir ay, aylık yayınlarda üç ay sonra
yürürlüğe girer. Daha uzun süreli yayınlarda ise,
bildirimden sonraki ilk yayını müteakiben yürürlüğe
konulur.
Satıcı, abone ücretinin
geri kalan kısmını hiçbir kesinti yapmaksızın onbeş gün
içinde iade etmekle yükümlüdür.
Fiyat etiketi
Madde 12- Perakende satışa
arz edilen malların veya ambalajlarının yahut kaplarının
üzerine kolaylıkla görülebilir, okunabilir şekilde o
malla ilgili tüm vergiler dahil fiyat, üretim yeri ve
ayırıcı özelliklerini içeren etiket konulması, etiket
konulması mümkün olmayan hallerde aynı bilgileri
kapsayan listelerin görülebilecek şekilde uygun yerlere
asılması zorunludur.
Hizmetlerin tarife ve
fiyatlarını gösteren listeler de birinci fıkraya göre
düzenlenerek asılır.
Etiket, fiyat ve tarife
listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyatı arasında
fark olması durumunda tüketici lehine olan fiyat
üzerinden satış yapılır.
Fiyatı; Bakanlar Kurulu,
kamu kurum ve kuruluşları veya kamu kurumu niteliğinde
meslek kuruluşları tarafından belirlenen mal veya
hizmetlerin, belirlenen bu fiyatın üzerinde bir fiyatla
satışa sunulması yasaktır.
Bakanlık, etiket ve tarife
listelerinin şeklini, içeriğini, usul ve esaslarını bir
yönetmelikle düzenler. Bakanlık ve belediyeler, bu madde
hükümlerinin uygulanması ve izlenmesine ilişkin işleri
yürütmekle ayrı ayrı görevlidirler.
Garanti belgesi
Madde 13- İmalatçı veya
ithalatçılar ithal ettikleri veya ürettikleri sanayi
malları için Bakanlıkça onaylı garanti belgesi
düzenlemek zorundadır. Mala ilişkin faturanın tarih ve
sayısını içeren garanti belgesinin tekemmül ettirilerek
tüketiciye verilmesi sorumluluğu satıcı, bayi veya
acenteye aittir. Garanti süresi malın teslim tarihinden
itibaren başlar ve asgari iki yıldır. Ancak, özelliği
nedeniyle bazı malların garanti şartları, Bakanlıkça
başka bir ölçü birimi ile belirlenebilir.
Satıcı; garanti belgesi
kapsamındaki malların, garanti süresi içerisinde
arızalanması halinde malı işçilik masrafı, değiştirilen
parça bedeli ya da başka herhangi bir ad altında hiçbir
ücret talep etmeksizin tamir ile yükümlüdür.
Tüketici onarım hakkını
kullanmışsa, garanti süresi içerisinde sık arızalanması
nedeniyle maldan yararlanamamanın süreklilik arz etmesi
veya tamiri için gereken azami sürenin aşılması veya
tamirinin mümkün bulunmadığının anlaşılması hallerinde,
4 üncü maddede yer alan diğer seçimlik haklarını
kullanabilir. Satıcı bu talebi reddedemez. Tüketicinin
bu talebinin yerine getirilmemesi durumunda satıcı,
bayi, acente, imalatçı-üretici ve ithalatçı müteselsilen
sorumludur.
Tüketicinin malı kullanım
kılavuzunda yer alan hususlara aykırı kullanmasından
kaynaklanan arızalar, iki ve üçüncü fıkra hükümleri
kapsamı dışındadır.
Bakanlık, hangi sanayi
mallarının garanti belgesi ile satılmak zorunda
bulunduğunu ve bu malların arızalarının tamiri için
gereken azami süreleri Türk Standartları Enstitüsünün
görüşünü alarak tespit ve ilânla görevlidir.
Tanıtma ve kullanma
kılavuzu
Madde 14- Yurt içinde
üretilen veya ithal edilen sanayi mallarının tanıtım,
kullanım, bakım ve basit onarımına ilişkin Türkçe
kılavuzla ve gerektiğinde uluslararası sembol ve
işaretleri kapsayan etiketle satılması zorunludur.
Bakanlık, sanayi
mallarından hangilerinin tanıtma ve kullanım kılavuzu ve
etiket ile satılmak zorunda bulunduğunu ve bunlarda
bulunması gereken asgari unsurları Türk Standartları
Enstitüsünün görüşünü alarak tespit ve ilânla
görevlidir.
Satış sonrası hizmetler
Madde 15- İmalatçı veya
ithalatçılar, sattıkları, ürettikleri veya ithal
ettikleri sanayi malları için o malın Bakanlıkça tespit
ve ilân edilen kullanım ömrü süresince, yeterli teknik
personel ve yedek parça stoku bulundurmak suretiyle
bakım ve onarım hizmetlerini sunmak zorundadırlar.
İmalatçı veya
ithalatçıların bulundurmaları gereken yedek parça stok
miktarı Bakanlıkça belirlenir.
İthalatçının herhangi bir
şekilde ticari faaliyetinin sona ermesi halinde,
kullanım ömrü süresince bakım ve onarım hizmetlerini, o
malın yeni ithalatçısı sunmak zorundadır.
Bakanlık, hangi mallar için
servis istasyonları kurulmasının zorunlu olduğu ile
servis istasyonlarının kuruluş ve işleyişine dair usul
ve esasları Türk Standartları Enstitüsünün görüşünü
alarak tespit ve ilânla görevlidir.
Garanti belgesiyle satılmak
zorunda olan bir sanayi malının garanti süresi
sonrasında arızalanması durumunda, o malın Bakanlıkça
belirlenen azami tamir süresi içerisinde onarımı
zorunludur.
Ticari reklam ve ilanlar
Madde 16- Ticari reklam ve
ilânların kanunlara, Reklam Kurulunca belirlenen
ilkelere, genel ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına
uygun, dürüst ve doğru olmaları esastır.
Tüketiciyi aldatıcı,
yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını
istismar edici, tüketicinin can ve mal güvenliğini
tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi
özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları,
çocukları ve özürlüleri istismar edici reklam ve ilânlar
ve örtülü reklam yapılamaz.
Aynı ihtiyaçları karşılayan
ya da aynı amaca yönelik rakip mal ve hizmetlerin
karşılaştırmalı reklamları yapılabilir.
Reklam veren, ticari reklam
veya ilânda yer alan somut iddiaları ispatla yükümlüdür.
Reklam verenler,
reklamcılar ve mecra kuruluşları bu madde hükümlerine
uymakla yükümlüdürler.
Reklam kurulu
Madde 17-Ticari reklam ve
ilânlarda uyulması gereken ilkeleri belirlemek, bu
ilkeler çerçevesinde ticari reklam ve ilânları incelemek
ve inceleme sonucuna göre, 16 ncı madde hükümlerine
aykırı reklam ve ilânları üç aya kadar tedbiren durdurma
ve/veya durdurma ve/veya aynı yöntemle düzeltme ve/veya
para cezası verme hususlarında görevli bir Reklam Kurulu
oluşturulur. Reklam Kurulu kararları Bakanlıkça
uygulanır.
Reklam Kurulu, ticari
reklam ve ilânlarda uyulması gereken ilkeleri
belirlemede; ülke koşullarının yanı sıra, reklamcılık
alanında evrensel kabul görmüş tanım ve kuralları da
dikkate alır.
Başkanlığı, Bakanın
görevlendireceği ilgili Genel Müdür tarafından yürütülen
Reklam Kurulu;
a) Bakanlıkça ilgili Genel
Müdür Yardımcıları arasından görevlendirilecek bir üye,
b) Adalet Bakanlığınca, bu
Bakanlıkta idari görevlerde çalışan hakimler arasından
görevlendirilecek bir üye,
c) Türkiye Radyo-Televizyon
Kurumunca görevlendirilecek reklam konusunda uzman bir
üye,
d) Yükseköğretim Kurulunun
reklamcılık alanında uzman üniversite öğretim elemanları
arasından seçeceği bir üye,
e) Türk Tabibleri Birliği
Merkez Konseyinin görevlendireceği doktor bir üye,
f) Türkiye Barolar
Birliğinin görevlendireceği avukat bir üye,
g) Türkiye Odalar ve
Borsalar Birliğinin değişik sektörlerden
görevlendireceği dört üye,
h) Türkiye'deki tüm
gazeteciler derneklerinin kendi aralarından seçeceği bir
üye,
i) Reklamcılar
derneklerinin veya varsa üst kuruluşlarının seçeceği bir
üye,
j) Tüketici Konseyinin
Konseye katılan tüketici örgütü temsilcileri arasından
seçeceği veya üst örgütlerinin görevlendireceği bir üye,
k) Türkiye Ziraat Odaları
Birliğinin görevlendireceği bir üye,
l) Türkiye Esnaf ve
Sanatkarlar Konfederasyonunun görevlendireceği bir üye,
m) Türk Standartları
Enstitüsünden bir üye,
n) Diyanet İşleri
Başkanlığından bir üye,
o) Türk Mühendis ve Mimar
Odaları Birliğinden bir üye,
p) İşçi sendikaları
konfederasyonlarından bir üye,
r) Memur sendikaları
konfederasyonlarından bir üye,
s) Türkiye Serbest
Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler
Odaları Birliğinin görevlendireceği bir üye,
t) Ankara, İstanbul ve
İzmir Büyükşehir Belediyelerinin kendi aralarından
seçeceği bir üye,
u) Türk Eczacılar
Birliğinden bir üye,
v) Türk Diş Hekimleri
Birliğinden bir üye,
olmak üzere yirmibeş üyeden
oluşur.
Kurul üyelerinin görev
süreleri üç yıldır. Süresi bitenler yeniden
görevlendirilebilir veya seçilebilir. Üyelikler herhangi
bir sebeple boşaldığı takdirde boşalan yerlere üçüncü
fıkra esasları dahilinde bir ay içerisinde görevlendirme
veya seçim yapılır.
Kurul en az ayda bir defa
veya ihtiyaç duyulduğu her zaman Başkanın çağrısı
üzerine toplanır.
Kurul, Başkan dahil en az
ondört üyenin hazır bulunması ile toplanır ve toplantıya
katılanların çoğunluğu ile karar verir.
Kurul, gerekli görülen
hallerde sürekli ve geçici olarak görev yapmak üzere
özel ihtisas komisyonları kurabilir. Kurulun bu
komisyonlarda görev yapmasını uygun göreceği kamu
personeli, ilgili kamu kuruluşlarınca görevlendirilir.
Kurul üyeleri ile özel
ihtisas komisyonu üyelerinden kamu görevlisi olanlara
verilecek huzur hakkı ile kamu görevlisi olmayan kurul
üyelerine ödenecek huzur ücreti Maliye Bakanlığının
uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Kurulun sekretarya
hizmetleri Bakanlık tarafından yerine getirilir.
Reklam Kurulu kararları,
tüketicilerin bilgilendirilmesi, aydınlatılması ve
ekonomik çıkarlarının korunması amacıyla Reklam Kurulu
Başkanlığınca açıklanır.
Reklam Kurulunun görevleri,
kuruluş, çalışma usul ve esasları ile sekretarya
hizmetlerinin ne suretle yerine getirileceği Bakanlık
tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
Tehlikeli mal ve hizmetler
Madde 18- Tüketicinin
kullanımına sunulan mal ve hizmetlerin kişi beden ve ruh
sağlığı ile çevreye zararlı veya tehlikeli olabilmesi
durumunda, bu malların emniyetle kullanılabilmesi için
üzerine veya ekli kullanım kılavuzlarına, bu durumla
ilgili açıklayıcı bilgi ve uyarılar, açıkça görülecek ve
okunacak şekilde konulur veya yazılır.
Bakanlık, hangi mal veya
hizmetlerin açıklayıcı bilgi ve uyarıları taşıması
gerektiğini ve bu bilgi ve uyarıların şeklini ve yerini
ilgili bakanlık ve diğer kuruluşlarla birlikte tespit ve
ilânla görevlidir.
Mal ve
Madde 19- Tüketiciye
sunulan mal ve hizmetler; ilgili bakanlıklar tarafından
Resmi Gazetede yayımlanarak mecburi uygulamaya konulan
standartlar dahil olmak üzere uyulması zorunlu olan
teknik düzenlemeye uygun olmalıdır.
İlgili bakanlıklar, bu
esaslara göre denetim yapmak veya yaptırmakla
görevlidir. Mal ve hizmet denetimine ilişkin usul ve
esaslar her bir ilgili bakanlıkça ayrı ayrı tespit ve
ilân edilir.
Tüketicinin eğitilmesi
Madde 20- Tüketicinin
eğitilmesi konusunda örgün ve yaygın eğitim kurumlarının
ders programlarına, Millî Eğitim Bakanlığınca gerekli
ilaveler yapılır.
Tüketicinin eğitilmesi ve
bilinçlendirilmesi için radyo ve televizyonlarda
programlar düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar,
Tüketici Konseyinin önerisi ile Bakanlıkça tespit ve
ilân olunur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Tüketici Kuruluşları
Tüketici konseyi
Madde 21- Tüketicinin
sorunlarının, ihtiyaçlarının ve çıkarlarının korunmasına
ilişkin gerekli tedbirleri araştırmak, sorunların
evrensel tüketici hakları doğrultusunda çözülmesi için
alınacak tedbirlerle, bu Kanunun uygulanmasına yönelik
tedbirlere dair görüşleri, ilgili mercilerce öncelikle
ele alınmak üzere iletmek amacıyla, Bakanlığın
koordinatörlüğünde bir "Tüketici Konseyi" kurulur.
Tüketici Konseyi, Bakanın
veya görevlendireceği bir Bakanlık görevlisinin
başkanlığında, Adalet, İçişleri, Maliye, Milli Eğitim,
Sağlık, Ulaştırma, Tarım ve Köyişleri, Sanayi ve
Ticaret, Turizm ve Çevre bakanlıkları ile Devlet
Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı,
Dış Ticaret Müsteşarlığı, Türk Patent Enstitüsü
Başkanlığı, Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı, Türk
Standartları Enstitüsü Başkanlığı, Rekabet Kurumu, Radyo
ve Televizyon Üst Kurulu, Enerji Piyasası Düzenleme
Kurumu, Telekomünikasyon Kurumu, Türk Akreditasyon
Kurumu, Milli Prodüktivite Merkezi, Diyanet İşleri
Başkanlığı, büyük şehir belediyeleri, il belediyelerini
temsilen Türk Belediyeler Birliği, işçi sendikaları
konfederasyonları, memur sendikaları
konfederasyonları,Türkiye İşveren Sendikaları
Konfederasyonu, Türkiye Milli Kooperatifler Birliği,
Yükseköğretim Kurulu, Türkiye Barolar Birliği, Türkiye
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali
Müşavirler Odaları Birliği, Türk Mühendis ve Mimar
Odaları Birliği, Türk Eczacılar Birliği, Türk Tabipleri
Birliği, Türk Dişhekimleri Birliği, Türk Veteriner
Hekimleri Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları
Konfederasyonu, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği,
Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Seyahat Acenteleri
Birliği, Türkiye Otelciler Birliği, Türkiye Ziraat
Odaları Birliği, Tüketim Kooperatifleri Merkez Birliği,
Ahilik Araştırma ve Kültür Vakfı ve tüketici örgütleri
temsilcilerinden oluşur.
Tüketici Konseyini
oluşturan kurum ve kuruluşların temsilcilerinin sayı ve
nitelikleri ile Tüketici Konseyine katılabilmek için
tüketici örgütlerinin sahip olmaları gereken asgari üye
sayısı ve bu örgütlerin Tüketici Konseyine
gönderecekleri temsilci sayısı Bakanlıkça belirlenir.
Ancak, kamu kurum ve kuruluşlarından gelen temsilcilerin
sayısı, hiçbir şekilde Tüketici Konseyinin toplam üye
sayısının yüzde ellisinden fazla olamaz. Tüketici
Konseyi yılda en az bir kez toplanır.
Tüketici Konseyinin çalışma
usul ve esasları ile diğer hususlar Bakanlıkça
çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.
Tüketici sorunları hakem
heyeti
Madde 22- Bakanlık, il ve
ilçe merkezlerinde, bu Kanunun uygulamasından doğan
uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla en az bir tüketici
sorunları hakem heyeti oluşturmakla görevlidir.
Başkanlığı Sanayi ve
Ticaret İl Müdürü veya görevlendireceği bir memur
tarafından yürütülen tüketici sorunları hakem heyeti;
belediye başkanının konunun uzmanı belediye personeli
arasından görevlendireceği bir üye, baronun mensupları
arasından görevlendireceği bir üye, ticaret ve sanayi
odası ile esnaf ve sanatkar odalarının görevlendireceği
bir üye ve tüketici örgütlerinin seçecekleri bir üye
olmak üzere başkan dahil beş üyeden oluşur. Ticaret ve
sanayi odası ya da ayrı ayrı kurulduğu yerlerde ticaret
odası ile esnaf ve sanatkar odalarının görevlendireceği
üye, uyuşmazlığın satıcı tarafını oluşturan kişinin
tacir veya esnaf ve sanatkar olup olmamasına göre ilgili
odaca görevlendirilir.
Bakanlık taşra teşkilatının
bulunmadığı il ve ilçelerde tüketici sorunları hakem
heyetinin başkanlığı en büyük mülki amir ya da
görevlendireceği bir memur tarafından yürütülür.
Tüketici örgütü olmayan yerlerde tüketiciler, tüketim
kooperatifleri tarafından temsil edilir. Tüketici
sorunları hakem heyetinin oluşumunun sağlanamadığı
yerlerde noksan üyelikler, belediye meclislerince re'sen
doldurulur.
Tüketici sorunları hakem
heyetlerinde heyetin çalışmalarına ve kararlarına esas
olacak dosyaları hazırlamak ve uyuşmazlığa ilişkin
raporu sunmak üzere en az bir raportör görevlendirilir.
Değeri beşyüz milyon
liranın altında bulunan uyuşmazlıklarda tüketici
sorunları hakem heyetlerine başvuru zorunludur. Bu
uyuşmazlıklarda heyetin vereceği kararlar tarafları
bağlar. Bu kararlar İcra ve İflas Kanununun ilamların
yerine getirilmesi hakkındaki hükümlerine göre yerine
getirilir. Taraflar bu kararlara karşı onbeş gün içinde
tüketici mahkemesine itiraz edebilirler. İtiraz,
tüketici sorunları hakem heyeti kararının icrasını
durdurmaz. Ancak, talep edilmesi şartıyla hakim,
tüketici sorunları hakem heyeti kararının icrasını
tedbir yoluyla durdurabilir. Tüketici sorunları hakem
heyeti kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine tüketici
mahkemesinin vereceği karar kesindir.
Değeri beşyüz milyon lira
ve üstündeki uyuşmazlıklarda tüketici sorunları hakem
heyetlerinin verecekleri kararlar, tüketici
mahkemelerinde delil olarak ileri sürülebilir.
Kararların bağlayıcı veya delil olacağına ilişkin
parasal sınırlar her yılın Ekim ayı sonunda Devlet
İstatistik Enstitüsünün Toptan Eşya Fiyatları Endeksinde
meydana gelen yıllık ortalama fiyat artışı oranında
artar. Bu durum, Bakanlıkça her yıl Aralık ayı içinde
Resmi Gazetede ilân edilir.
25 inci maddede cezai
yaptırıma bağlanmış hususlar dışındaki tüm
uyuşmazlıklar, tüketici sorunları hakem heyetlerinin
görev ve yetkileri kapsamındadır.
Tüketici Sorunları Hakem
Heyetleri Başkan ve üyeleri ile raportörlere verilen
huzur hakkı veya huzur ücretinin ödenmesine ilişkin esas
ve usuller, bir ayda ödenecek tutar 2000 gösterge
rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu
bulunacak miktarı geçmemek üzere Maliye Bakanlığının
uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Tüketici sorunları hakem
heyetlerinin kurulması, çalışma usul ve esasları ile
diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikte
düzenlenir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Yargılama ve Cezaya İlişkin
Hükümler
Tüketici mahkemeleri
Madde 23- Bu Kanunun
uygulanmasıyla ilgili olarak çıkacak her türlü
ihtilaflara tüketici mahkemelerinde bakılır. Tüketici
mahkemelerinin yargı çevresi, Hakimler ve Savcılar
Yüksek Kurulunca belirlenir.
Tüketici mahkemeleri
nezdinde tüketiciler, tüketici örgütleri ve Bakanlıkça
açılacak davalar her türlü resim ve harçtan muaftır.
Tüketici örgütlerince açılacak davalarda bilirkişi
ücretleri, 29 uncu maddeye göre kaydedilen özel
ödenekten Bakanlıkça karşılanır. Davanın, davalı
aleyhine sonuçlanması durumunda, bilirkişi ücreti 6183
sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
hükümlerine göre davalıdan tahsil olunarak 29 uncu
maddede düzenlenen esaslara göre bütçeye özel gelir
kaydedilir. Tüketici mahkemelerinde görülecek davalar
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun Yedinci Babı,
Dördüncü Faslı hükümlerine göre yürütülür.
Tüketici davaları
tüketicinin ikametgahı mahkemesinde de açılabilir.
Bakanlık ve tüketici
örgütleri münferit tüketici sorunu olmayan ve genel
olarak tüketicileri ilgilendiren hallerde bu Kanunun
ihlali nedeniyle kanuna aykırı durumun ortadan
kaldırılması amacıyla tüketici mahkemelerinde dava
açabilirler.
Gerekli hallerde tüketici
mahkemeleri ihlalin tedbiren durdurulmasına karar
verebilir. Tüketici Mahkemesince uygun görülen tedbir
kararları, masrafı daha sonra haksız çıkan taraftan
alınmak ve 29 uncu maddede düzenlenen esaslara göre
bütçeye özel gelir kaydedilmek üzere, ülke düzeyinde
yayınlanan gazetelerden birinde Basın İlan Kurumunca ve
ayrıca varsa davanın açıldığı yerde yayınlanan mahalli
bir gazetede derhal ilân edilir.
Kanuna aykırı durumun
ortadan kaldırılmasına yönelik Tüketici Mahkemesi
kararları ise masrafı davalıdan alınmak üzere aynı
yöntemle derhal ilân edilir.
Üretimin satışın
durdurulması ve malın toplatılması
Madde 24- Satışa sunulan
bir seri malın ayıplı olması durumunda Bakanlık,
tüketiciler veya tüketici örgütleri, ayıplı seri malın
üretiminin ve satışının durdurulması ve satış amacıyla
elinde bulunduranlardan toplatılması için dava açabilir.
Satışa sunulan bir seri
malın ayıplı olduğunun mahkeme kararı ile tespit
edilmesi halinde, malın satışı geçici olarak durdurulur.
Mahkeme kararının tebliğ tarihinden itibaren en geç üç
ay içinde malın ayıbının ortadan kaldırılması için
üretici-imalatçı ve/veya ithalatçı firma uyarılır. Malın
ayıbının ortadan kalkmasının imkânsız olması halinde
mal, üretici-imalatçı ve/veya ithalatçı tarafından
toplanır veya toplattırılır. Toplatılan mallar
taşıdıkları risklere göre kısmen veya tamamen imha
edilir veya ettirilir.
Satışa sunulan bir seri
malın, tüketicinin güvenliğini tehlikeye sokan ayıp
taşıması durumunda, 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik
Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun
hükümleri saklıdır.
Ayıplı malları satın alan
tüketicilerin uğradıkları maddî ve manevî zararlar
nedeniyle dava açma hakları saklıdır.
4 üncü maddenin altıncı
fıkrası hükümlerine tâbi bir seri ayıplı malın satışa
arz edilmesi durumunda bu madde hükümleri uygulanmaz.
Olduklarından farklı
görünen mallar
Madde 24/A- Gıda ürünü
olmamalarına rağmen, sahip oldukları şekil, koku,
görünüm, ambalaj, etiket, hacim veya boyutları nedeniyle
olduklarından farklı görünen ve bu sebeple de
tüketiciler tarafından gıda ürünleriyle karıştırılarak
tüketicilerin sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atan
malların üretilmesi, pazarlanması, ithalatı ve ihracatı
yasaktır.
Mal piyasaya sürülmüşse,
4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın
Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümleri
uygulanır.
Olduğundan farklı görünen
malı satın alan tüketicilerin uğradıkları maddi ve
manevi zararlar nedeniyle dava açma hakları saklıdır.
Cezalar
Madde 25-6 ncı maddenin
yedinci fıkrası uyarınca, Bakanlıkça belirlenen usul ve
esaslara aykırılığı tespit edilen her bir sözleşme için
50.000.000 lira para cezası uygulanır.
4 üncü maddenin yedinci
fıkrasında, 5 inci maddede, 6 ncı maddenin altıncı
fıkrasında, 6/A maddesinde, 6/B, 6/C maddeleri uyarınca
Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslarda, 7 nci maddenin
beşinci fıkrasında, 9 uncu maddede, 9/A maddesinde, 10
uncu maddede, 10/A maddesinde, 11/A maddesinin ikinci ve
dördüncü fıkralarına, 12, 13, 14, 15 ve 27 nci
maddelerde belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket
edenler hakkında 100.000.000 lira para cezası uygulanır.
7 nci maddenin dördüncü ve
altıncı fıkraları ile 8 inci maddede belirtilen
yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında
250.000.000 lira para cezası uygulanır.
20 nci maddenin ikinci
fıkrası uyarınca Bakanlıkça tespit ve ilân olunan usul
ve esaslara aykırılığa 500.000.000 lira para cezası
uygulanır. Aykırılık ülke düzeyinde yayın yapan radyo ve
televizyonlarca gerçekleştirilmişse cezanın on katı
uygulanır.
18 inci maddeye aykırı
hareket eden üretici-imalatçı ve ithalatçı hakkında
1.000.000.000 lira para cezası, satıcı-sağlayıcı
hakkında ise bu cezanın beşte biri uygulanır.
19 uncu maddenin birinci
fıkrasına aykırı hareket edenler hakkında 2.000.000.000
lira para cezası uygulanır.
11 inci maddeye aykırı
hareket edenler hakkında 5.000.000.000 lira para cezası
uygulanır. Aykırılık ülke düzeyinde yayım yapan süreli
yayın ile gerçekleşmişse cezanın yirmi katı uygulanır.
Bakanlık, ayrıca süreli yayın kuruluşundan kampanyanın
ve kampanyaya ilişkin her türlü reklam ve ilânın
durdurulmasını ister. Bu isteğe rağmen aykırılığın
devamı halinde, reklam ve ilânın durdurma zorunluluğunun
doğduğu tarihten itibaren her sayı- gün için
100.000.000.000 lira para cezası uygulanır. Bakanlık,
kampanyanın ve kampanyaya ilişkin her türlü reklam ve
ilânın durdurulması talebi ile Tüketici Mahkemesine
başvurur.
16 ncı maddeye aykırı
hareket edenler hakkında üç aya kadar tedbiren durdurma
ve/veya durdurma ve/veya düzeltme ve/veya 3.500.000.000
lira para cezası uygulanır. Reklam Kurulu, ihlalin
niteliğine göre bu cezaları birlikte veya ayrı ayrı
verebilir. 16 ncı maddeye aykırılık, ülke düzeyinde
yayın yapan yazılı, sözlü, görsel ve sair araçlar ile
gerçekleşmiş ise, para cezası on katı olarak uygulanır.
7 nci maddenin yedinci ve
sekizinci fıkralarına aykırı hareket edenlere, kampanya
konusu mal veya hizmetin fatura bedeli oranında para
cezası uygulanır. Kampanyayı düzenleyen, tüketici
kampanyadan ayrıldığında, para iadesinde bulunursa bu
ceza uygulanmaz.
7 nci maddenin ikinci
fıkrasına aykırı hareket edenlere, 7 nci madde
hükümlerine uygun kampanya düzenlemeleri için bir hafta
süre tanınır. Bu sürenin bitiminde aykırılığın devam
ettiğinin tespiti halinde, bu hükme aykırı hareket
edenlerle 24 ve 24/A maddelerinde belirtilen
yükümlülüklere aykırı hareket edenlere 50.000.000.000
lira para cezası uygulanır.
Yukarıdaki fıkralarda
belirtilen para cezaları, fiilin bir yıl içerisinde
tekrarı halinde iki misli olarak uygulanır. Para
cezaları her yıl başında 765 sayılı Türk Ceza Kanununun
ek 2 nci madde hükümleri uyarınca artırılır.
Bu Kanunda yazılı fiiller
hakkında diğer kanunlarda da para cezası öngörülmüşse
ağır olan ceza uygulanır.
Cezalarda yetki, itiraz ve
zamanaşımı
Madde 26- 25 inci maddenin
bir, dört, yedi, sekiz, dokuz ve onuncu fıkralarındaki
cezalar Bakanlık tarafından, diğer fıkralarındaki
cezalar o yerin mülki amiri tarafından uygulanır.
Bu Kanunda düzenlenen her
türlü para cezası, idari niteliktedir. Bu cezalara karşı
tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde
yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz,
idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz.
25 inci maddeye göre
verilen para cezaları, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
Bu Kanunda düzenlenen idari
para cezalarının verilmesine ilişkin ceza zamanaşımı
süresi bir yıldır. Zamanaşımı süresi, bu Kanun
hükümlerine aykırı fiilin işlendiği tarihte başlar.
Sürekli veya tekrarlanan
ihlaller söz konusu ise süre, ihlalin sona erdiği ya da
en son tekrarlandığı günden itibaren başlar. Karar
aleyhine yargı yoluna başvurulmuş olması tahsil
zamanaşımını keser.
Cezalar, cezayı vermeye
yetkili merci tarafından yedi gün içerisinde ilgilinin
mensup olduğu meslek kuruluşuna bildirilir.
BEŞİNCİ KISIM
Çeşitli Hükümler
Denetim
Madde 27- Bu Kanunun
uygulamasında, Bakanlık müfettişleri ve kontrolörleri
ile Bakanlıkça ve belediyelerce görevlendirilecek
personel; fabrika, mağaza, dükkan, ticarethane, depo,
ambar gibi her türlü mal konulan ve/veya satılan veya
hizmet sunulan yerlerde denetleme, inceleme ve araştırma
yapmaya yetkilidirler.
Bu Kanunun kapsamına giren
hususlarda yetkili ve görevli kişi ve kuruluşlara her
türlü bilgi ve belgelerin doğru olarak gösterilmesi ve
asıl ve onaylı kopyalarının verilmesi zorunludur.
Laboratuar
Madde 28- Bakanlık ilaç,
müstahzar, kozmetik ve gıda maddeleri analizleri hariç
olmak üzere, bu Kanunun uygulanması için resmi ve özel
kuruluşların kurulu bulunan laboratuvarlarından
yararlanabilir.
Bakanlıkça yapılan
denetimler sırasında alınan numunelerin test ve
muayeneleri resmi veya özel kuruluş laboratuvarlarında
yaptırılabilir. Test ve muayene ücretleri 29 uncu
maddedeki özel ödenekten karşılanır. Test ve muayene
sonuçlarının ilgili standarda veya teknik düzenlemeye
aykırı çıkması halinde buna ilişkin tüm giderler üretici
veya ithalatçı tarafından ödenir. Bu giderler, 6183
sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
hükümlerine göre tahsil olunur. Tahsil olunan test ve
muayene ücretleri 29 uncu maddede düzenlenen esaslara
göre bütçeye özel gelir kaydedilir.
Ödenek
Madde 29- Tüketici Konseyi,
tüketici sorunları hakem heyetleri ve Reklam Kurulunun
kuruluş ve çalışmalarına ilişkin masraflar, tüketici
dernekleri ve bunların üst kuruluşlarına yapılacak maddi
yardımlar, Bakanlığın tüketicinin korunması amacına
yönelik masrafları, sair harcamalar ve usul ve esasları
Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Sanayi ve
Ticaret Bakanlığınca tespit edilecek miktarlarda
personele yapılacak ek ödemede;
a) Bakanlık bütçesine
konulacak ödenekten,
b) Yeni kurulacak olan
anonim ve limited şirket statüsündeki tüm ortaklıkların
sermayelerinin ve sermaye artırımı halinde, artan kısmın
binde biri nispetinde yapılacak ödemelerden karşılanır.
(b) bendinde belirtilen
gelirler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası veya muhabiri
olan T.C. Ziraat Bankası nezdinde açılacak hesapta
toplanır. Bu hesapta toplanan tutarların yüzde altmışı
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü
hesabına, yüzde kırkı Rekabet Kurumu hesabına her ay
sonunda aktarılır.
Merkez Saymanlık Müdürlüğü
hesabına aktarılan tutarlar bir yandan bütçeye özel
gelir, diğer yandan Maliye Bakanlığınca, Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı bütçesinde mevcut veya yeni açılacak
tertiplere özel ödenek kaydedilir.
Bakanlık bütçesine özel
ödenek olarak kaydedilen tutarlardan bir kısmı; en az
beş yıldır faaliyette bulunan ticari, siyasi ve idari
kuruluşlardan bağımsız tüketici dernekleri ile bunların
üst kuruluşlarının yapacağı faaliyetleri içeren
projelerin desteklenmesinde kullanılır. Bu hesaptan,
tüketici dernekleri ve bunların üst kuruluşlarının
yönetim ve denetim kurullarında görev alanlara huzur
hakkı ve maaş adı altında herhangi bir ödeme yapılamaz.
Bu hesaptan yararlanacak tüketici dernekleri ve bunların
üst kuruluşlarının taşıyacağı diğer kriterler, Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığının birlikte
hazırlayacağı bir yönetmelikle düzenlenir.
Bu suretle özel ödenek
kaydedilen miktarlardan yılı içerisinde harcanmayan
tutarları ertesi yıl bütçesine devren özel gelir ve özel
ödenek kaydetmeye Maliye Bakanı yetkilidir.
Diğer hükümler
Madde 30- Bu Kanunda hüküm
bulunmayan hallerde genel hükümler uygulanır.
Yönetmelikler ve diğer
düzenlemeler
Madde 31- Bu Kanunda
öngörülen yönetmelikler, Kanunun yayımı tarihinden
itibaren bir yıl içerisinde ilgili kamu kuruluşları,
mesleki üst kuruluşlar ve tüketici örgütlerinin
görüşleri alınarak Bakanlıkça çıkarılır. Bakanlık, bu
Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak mevzuat
çerçevesinde gerekli tedbirleri almaya ve düzenlemeleri
yapmaya yetkilidir.
Kaldırılan hükümler
Madde 32-3489 sayılı
Pazarlıksız Satış Mecburiyetine Dair Kanun, 632 sayılı
İthal veya Yurt İçinde İmal Edilen Taşıt Araçları,
Motor, Makina Alet ve Cihazların Tanıtmalık ile Birlikte
Satışı Hakkında Kanun, 3003 sayılı Endüstriyel Mamulatın
Maliyet ve Satış Fiyatlarının Kontrolü ve Tespiti
Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1- Bu Kanunun
yayımından önce borçlunun temerrüdü nedeniyle
ödenmeyerek icra takibi aşamasına gelen veya icra
takibine konu edilen kredi kartı borçları, temerrüt
tarihindeki ana paraya, yıllık yüzde elliyi geçmemek
üzere gecikme faizi uygulanmak suretiyle oniki eşit
taksitte ödenir.
Kredi kartı borçları
nedeniyle gerçekleştirilen her türlü takip, yukarıda yer
alan hükme göre ilk taksidin ödenmesiyle durur ve son
taksidin ödenmesiyle birlikte tüm sonuçlarıyla ortadan
kalkar.
Bu madde hükümleri,
tüketicinin kredi verene, Kanunun yayımı tarihinden
itibaren otuz gün içinde yazılı müracaat etmesi halinde
uygulanır.
Yürürlük
Madde 33- Bu Kanunun; 29
ncı maddesi ile geçici 1 inci maddesi yayımı tarihinde,
diğer maddeleri ise yayımı tarihinden itibaren üç ay
sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde
34- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
|
